ABD başkanı Donald Trump, 12 Ocak tarihinde bir kez daha İran nükleer yaptırımlarının askıya alınmasını imzaladı ama bu anlaşmanın bazı maddelerinin değişmesiyle ilgili bir takım şartlar ileri sürdü. İran’ın askeri üslerinin kontrole açılması ve İran’ın füze yaptırımına tabi tutulması bu şartlardan bazılarıydı. Trump, ABD kongresi ve Avrupa’nın bu şartları yerine getirmemesi durumunda KOEP anlaşmasından çıkacağını bildirmişti.
Şu sıralar bir takım medya organı Avrupalıların Trump’ın tehdidi yerine İran’a daha fazla baskı yapmak suretiyle ona imtiyaz vermeye çalışmaktalar. Bu durum ise İranlı yetkililerin sert tepkisine yol açmıştır.
İran İslam Cumhuriyeti Dışişleri Bakanı Siyasi İşler Yardımcısı Seyyid Abbas Erakçi, Amerika’nın KOEP nükleer anlaşmasında kalmasını sağlamak amacıyla Avrupalı liderlerden bazılarının Trump’a imtiyaz verme fikrinin tamamen yanlış bir fikir olduğunu ve bu görüşün tamamen ters etki yaratacağını belirtti.
Alman “Der Spiegel” dergisi son sayısında bu konuyla ilgili yayınladığı bir yazıda, Amerika’nın nükleer anlaşmada kalmasını sağlamak amacıyla Trump’ı ikna etmek amacıyla Almanya, İngiltere ve Fransa’nın İran’a karşı yeni yaptırımlar uygulamak için çalışma başlattıklarını yazdı.
Bu haberin ne kadar doğru olup olmadığına bakmayarak, bazı Avrupalı yetkililerin İran’ın füze meselesini ön plana çıkararak yapmış oldukları açıklamalar dikkatlerden kaçmamakta.
Avrupa Birliği’nin (AB) Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikasından Sorumlu Yüksek Temsilcisi Federica Mogherini Washington Post gazetesinde yer alan bir yazısında, yeniden görüşme başlatılması AB’nin seçeneği olmadığını, ancak İran’ın balistik füze programı ve bölgenin durumunun Avrupa ve Amerika’nın ortak kaygısı olduğunu bildirmişti.
Amerikan araştırma enstitüsü “Demokrasiyi müdafaa” teşkilatı da bir araştırma yazısında bu meseleye temasla, Amerika’nın KOEP karşısındaki muhtemel seçeneklerini irdeleyerek şöyle yazmakta: Avrupalıların İran’da yatırımda bulunmaları bugüne kadar bir gerçekten daha ziyade bir arzuydu, Avrupalı bankalar şu ana kadar İran ile mali ve finans ilişkileri konusunda ciddi bir adım atmamışlar. İranla işbirliği konusunda Avrupalıların ticari iştahının azaltılması Beyaz Saray için zor bir mesele değildir…”
İslam İnkılabı Rehberi Ayetullah Seyyid Ali Hamanei bundan bir süre önce bir konuşmasında Avrupalı liderlere öğütte bulunarak şöyle demişti: “Avrupalılar, ABD kongresinin tasvip etmesini bekledikleri yaptırımlar ve nükleer anlaşmanın ihlali gibi konularda Amerikan devletinin karşısında durmaları ve İran’ın savunma gücü ve bölgedeki varlığı konusunda Amerika ile ses sese vermemesi gerekir. Çünkü biz, kesinlikle Avrupalıların Amerika’nın zorbalıkları yanında yer almasını kabul etmeyiz.”
Öte yandan Rusya Dışişleri Bakanı Sergei Lavrov, Bercam nükleer anlaşmasının dağılması uluslararası ilişkilerde kaosa yol açacağı uyarısında bulundu.
Rusya medyasından Commersant gazetesine konuşan Sergei Lavrov, uluslararası bir anlaşmazlığın çözümü yönünde varılan anlaşmaların bozulmasının, kaosa yol açacağını ve bundan böyle herkes kendi bildiğini okuyacağını kaydetti.
Şimdi anlaşıldığı kadarıyla Avrupalılar, bir kurşunla iki kuş vurabilecekleri orta bir yolu izlemekteler. Hem kendi KOEP’i koruyarak ondan kaynaklanan siyasi-iktisadi çıkarlarını korumak istiyorlar hem de Amerika’ya karşı tam muhalefetten kaçınmak istiyorlar. Brüksel yetkilileri bu hususta kendi seçenek ve tekliflerini ABD yönetimine iletmek istiyorlar. Böyle bir siyaset gerçekte Amerika’ya haraç vermek anlamında olup, tam ters bir sonuç verecektir.
