Anayasa Konseyi Araştırma Enstitüsü Başkanı, İran’ın Korgeneral Kasım Süleymani suikastından sorumlu olanları adalete teslim etme konusundaki kararlılığını sürdürdüğünü söyledi.
General Süleymani suikastının hukuki ve uluslararası takibi için özel komite başkanı olarak atanan hukuk uzmanı Abbasali Kadkhodaei, efsanevi terörle mücadele komutanının suikastçılarının “adil ve tarafsız bir mahkemede adaletle yüzleşeceğini” söyledi.
Tehran Times’a verdiği röportajda Kadkhodaei, General Süleymani’nin hayatını İranlı sivillerin ve genel olarak dünya halklarının hayatlarını terörist grupların, özellikle de IŞİD’in (IŞİD/IŞİD) vahşetinden korumaya adayan “özverili bir asker” olduğunu söyledi.
Mirası asla unutulmayacak bir kahraman olarak komutan, IŞİD terör örgütü tarafından “kadınlar ve çocuklar da dahil olmak üzere sayısız masum hayatı ölüm, esaret ve köleliğin pençelerinden kurtardı” diyor.
General büyük zorluklarla karşı karşıya kaldı, ancak sonunda bölgedeki DAEŞ’i ve diğer tehlikeli terörist grupları yenmeyi başardı.
Röportajın tam metni aşağıdadır:
S: General Süleymani suikastının faillerini adalete teslim etmek için hangi adımlar atıldı?
C: Bu yüksek rütbeli şehidin adı ve hatırası, İran halkının ve ulusal ve uluslararası düzeyde dünyanın tüm özgür insanlarının kalbinde her zaman ebedi olarak kalacaktır.
Hac Kasım Süleymani suikastının hukuki ve uluslararası takibi için özel komite, hem yurt içinde hem de yurt dışında yasal işlemleri özenle sürdürüyor. Yurt içinde, yargı organı sanıklar için bir iddianame yayınladı ve yargılama işlemlerinin ön formalitelerin tamamlanmasından kısa bir süre sonra başlaması bekleniyor.
Uluslararası sahnede, Dışişleri Bakanlığı aylardır davaya aktif olarak katılıyor ve İran’ın 1973 Uluslararası Koruma Altındaki Kişiler Sözleşmesi hükümleri uyarınca Uluslararası Adalet Divanı’nda (UAD) ABD hükümetine karşı açacağı davayı hazırlıyor. İran dilekçesini verdikten sonra, UAD resmi olarak yargılamaya başlayacak.
S: Suikasttan sorumlu olanların hesap vermesi için hangi uluslararası mekanizmalar kullanılabilir?
C: Amerika Birleşik Devletleri hükümetinin 1973 Sözleşmesini onaylayarak üstlendiği en önemli uluslararası yükümlülüklerden biri, uluslararası olarak korunan kişileri zarardan korumaktır. Ancak ABD hükümeti, uluslararası koruma altındaki üst düzey bir İranlı yetkili olan General Süleymani’ye suikast düzenleyerek bu taahhüdü açıkça ihlal etti.
1973 Sözleşmesi ayrıca üye devletlerin uluslararası koruma altındaki kişilere suikast düzenlemekle suçlanan kişileri kovuşturmasını veya iade etmesini zorunlu kılmaktadır. Sözleşmenin 6. ve 7. maddeleri, hükümetlerin şüphelileri sanığın görevlerini yerine getirdiği ülkeye teslim etmesini ve teslim etmemesi durumunda yasal işlem başlatmasını özellikle gerektirmektedir.
Bu açık yükümlülüklere rağmen, Birleşik Devletler taahhütlerini yerine getiremedi. 1973 Sözleşmesi, 7. ve 8. maddelere vurgu yaparak, General Süleymani suikastına karışanların iadesi ve kovuşturulması için temel taşı görevi görüyor. Bununla birlikte, ABD hükümeti bu yükümlülükleri açıkça göz ardı etti ve tutulmayan sözler sergiledi.
Uluslararası sistemin mekanizmaları bu gibi durumlarda adalet aramak için sınırlı araçlar sağlarken, General Süleymani davasını takip etmekle görevli özel komite mevcut tüm uluslararası düzenlemeleri kapsamlı bir şekilde gözden geçirdi. Şehitlerin ve İran halkının onurunu korumak için uygun önlemleri almaya kararlıyız.
S: İran ve Irak arasında uluslararası bir mahkemenin kurulması, General Süleymani suikastının faillerinin yargılanmasını nasıl kolaylaştıracak?
C: Her şeyden önce, uluslararası ceza hukukunu ihlal etmekle suçlanan bireyleri adalete teslim etmek hükümetlerin sorumluluğundadır. Bu tür davalara genellikle suçun işlendiği ülkedeki veya mağdurun menşe ülkesindeki yerel mahkemeler başkanlık eder. Bu mahkemeler, ek yargı yetkisi ilkesine bağlı kalarak soruşturma ve hesap verebilirlik için en uygun yollar olarak kabul edilir.
İran ve Irak arasında ortak bir uluslararası mahkeme kurulması önerisi, General Süleymani’nin suikastçılarının kovuşturulmasında uluslararası katılımı en üst düzeye çıkarma ve ilgili ulusların bu suçu ele alma konusundaki yasal kapasitesini güçlendirme potansiyelinden kaynaklanmaktadır.
İran ve Irak Uluslararası Mahkemesi’nin önemli bir etkisi, suikasttan sorumlu olanların uluslararası unsurları sonuna kadar kullanarak adil yargılanması olacaktır.
Ancak, bu mahkemenin kurulmasının ilgili tarafların siyasi iradesine bağlı olduğunu kabul etmek çok önemlidir. Uluslararası toplumun çıkarları adına hareket eden ilgili mahkeme, etkili uluslararası unsurları ve müdahaleleri bir araya getirerek İran ve Irak’ın haklarını koruyabilir ve suçun cezasız kalmamasını sağlayabilir.
S: Irak hükümetinin General Süleymani suikastı davasını takip etmek için İran’la işbirliğini nasıl değerlendiriyorsunuz?
C: Suçun işlendiği ülke olan Irak hükümeti, Şehit Süleymani için adalet arayışında İran İslam Cumhuriyeti ile nispeten işbirliği yaptı. Şu anda Donald Trump hakkında Irak yargı sisteminde terör eylemi suçlamasıyla ceza davası açılmış durumda, dava sonuçlandığında uluslararası polis tarafından kendisine kırmızı bülten çıkarılacak.
Ayrıca, İran ve Irak arasında önemli belgelerin ve adli yazışmaların değişimini kolaylaştıran dört ortak adli soruşturma komitesi toplandı. Bu toplantılar kuşkusuz davanın hem yerel hem de uluslararası düzeyde ilerlemesine yardımcı olacaktır.
S: ABD, cezasız kalma ve uluslararası normları hiçe sayma konusunda bir üne sahiptir. Bu gerçeğin ışığında, suikast için ABD’ye karşı yasal işlem yapılmasının sonucunun ne olmasını bekliyorsunuz?
C: ABD’nin uluslararası hukuku hiçe sayması, uluslararası arenada devam eden General Süleymani suikastında gerçekten belirgindir. ABD’nin uluslararası sözleşmeleri ve örf ve adet yasalarını açıkça ihlal ettiği yadsınamaz. İran’ın diplomatik kanallar aracılığıyla ve 1973 Sözleşmesi’ne uygun olarak tekrarlanan taleplerine rağmen, ABD bu eyleme yanıt vermedi veya sorumluluğunu kabul etmedi.
İran, General Süleymani suikastının sorumlularını adalete teslim etmek için uluslararası çabalarında çok yönlü bir yasal ve siyasi strateji izledi. Bununla birlikte, ABD sürekli olarak yükümlülüklerinden kaçındı ve uluslararası normları bariz bir şekilde göz ardı etti.
Şimdi tek umudumuz, ABD’yi tek taraflı eylemlerinden sorumlu tutabilecek ve gerçeği gün ışığına çıkarabilecek Uluslararası Adalet Divanı’nda (UAD) yatıyor.
ABD’nin anlatıyı çarpıtma ve adaleti engelleme girişimlerine rağmen, İran’ın pozisyonunu destekleyen güvenilir uluslararası belgeler var. BM İnsan Hakları Konseyi’nin 44. oturumunda sunulan terörle mücadelede insan hakları ve temel özgürlüklerin teşviki ve korunmasına ilişkin 2020 raporu, General Süleymani suikastının başka bir ülkenin topraklarında yabancı bir hükümetin üst düzey bir yetkilisine yönelik “türünün ilk örneği” bir saldırı olduğunu açıkça belirtiyor. ve ABD tarafından hiçbir yasal dayanağı olmaksızın “haksız bir suç” teşkil ediyordu.
Bu raporun İnsan Hakları Konseyi tarafından onaylanması, rapora önemli bir güvenilirlik kazandırıyor ve ABD’nin yanlış eyleminin ve uluslararası sorumluluğunun bir kanıtı olarak hizmet ediyor. İran, ABD’nin suçlarını ortaya çıkarmak ve General Süleymani için adalet aramak için davasını BM Genel Kurulu’na getirme hakkına sahiptir.
S: Hangi uluslararası engeller adalet arayışını engelledi?
C: Uluslararası arenada, bir hükümetin rızasının olmaması, genellikle bu tür suçlara karışan kişilere karşı yasal kovuşturma yapılmasını engellemektedir. Bu sınırlama, uluslararası toplumun az gelişmiş yapısının ve adaleti sağlamadaki eksikliklerinin altını çizmektedir.
Ayrıca, ABD’nin uluslararası kuruluşlar üzerindeki önemli etkisi ve baskı ve gözdağı verme eğilimi, bu davanın yerleşik uluslararası organlar aracılığıyla ele alınmasında engeller oluşturmuştur. Bununla birlikte, İran İslam Cumhuriyeti’nin ABD’nin etkisinin üstesinden gelme ve adaleti sağlama konusundaki sarsılmaz kararlılığı, ülkenin bu engelleyici faktörlerin çoğunun üstesinden gelmesini ve davayı mevcut aşamasına ilerletmesini sağlamıştır.
Bu engellere rağmen, İran İslam Cumhuriyeti, General Süleymani suikastının sorumlularını adalete teslim etme konusundaki kararlılığını göstererek, sınırlı araçlarını sonuna kadar kullandı.
S: General Süleymani’nin suikastçısı ve yardımcısının adaletle yüzleşeceğinden ne kadar eminsiniz?
C: Şehit Süleymani ve arkadaşlarının haksız yere öldürülmesi şüphesiz boşuna olmayacak. Dünyada olumlu bir değişim için bir katalizör görevi görecek. Bu suçun failleri adil ve tarafsız bir mahkemede adaletle yüzleşecek. Onlar için kaçış yok.
Şehit Süleymani için adaleti sağlamak için gösterilen çabaların, bu özverili askerin yaptığı fedakarlıklarla karşılaştırıldığında, uçsuz bucaksız bir okyanusta bir damla su gibi olduğunu hatırlamak önemlidir. Hayatını ve ailesini, ülkesinin çocuklarını ve dünya çapındaki insanların güvenliğini korumaya adadı.
Şehit Süleymani, kırk yılı aşkın şanlı kariyeri boyunca, inançları veya inançları ne olursa olsun, bölgenin savunmasız halkını sarsılmaz bir şekilde destekledi. Yorulmadan insanlığın refahını korudu.
Adaletsizliğe karşı verdiği amansız mücadelede bu yüksek rütbeli şehit, kadınlar ve çocuklar da dahil olmak üzere sayısız masum hayatı ölümün, esaretin ve köleliğin pençesinden kurtardı. Muazzam zorluklarla karşılaştı ve direndi, sonunda DAEŞ’i ve dünyadaki diğer tehlikeli terörist grupları yendi.
Amerika Birleşik Devletleri’nin Süleymani’ye yönelik acımasız suikast eylemi, İran halkının, bölgedekilerin ve dünyadaki tüm özgürlük seven bireylerin zihnine sonsuza dek kazınacaktır. Mirası asla unutulmayacak.
Bu terör suçunun sorumlularını adalete teslim etme görevi, sarsılmaz bir bağlılıkla yerine getirdiğimiz ciddi bir görevdir. Adalet yerini bulana ve bu asil şehidin doğruluğu tüm dünyada yankılanana kadar dinlenmeyeceğiz.
